Trong những năm gần đây, bitcoin đã bùng nổ và ngày càng trở nên phổ biến. Nhưng, nó đã được biết tới nhiều hơn vì những phẩm chất như một dạng tài sản lưu trữ, hơn là một loại tiền kỹ thuật số, do hệ thống đồng thuận bằng chứng công việc tốn thời gian và sự biến động mạnh về giá cả.
Ví dụ, nếu bạn muốn gửi cho ai đó một số Bitcoin, người đó sẽ chỉ nhận được chúng sau khoảng vài giờ và bạn cũng sẽ phải trả một khoản phí giao dịch lớn. Tuy nhiên, có một kênh thanh toán hỗ trợ giúp việc này có thể trở nên đơn giản, nhanh chóng và rẻ tiền hơn. Đó chính là Lightning Network.
Về cơ bản, Lightning nằm trên mạng bitcoin và giúp tăng tốc độ thanh toán vi mô giữa những người dùng thiết lập kênh, để cho phép họ thanh toán cho nhau. Và hệ thống này hoàn toàn không phải do các Big Tech điều hành, mà nó được thực hiện bởi những người vô cùng bình thường, những người đã cùng nhau hợp tác để giúp thực hiện một mạng thanh toán ổn định và nhanh chóng cho bitcoin.
Trong một số trường hợp, các bên có thể không có quyền truy cập trực tiếp vào kênh mà họ muốn sử dụng. Vì vậy, hệ thống này sẽ tìm ra con đường ngắn nhất bằng cách sử dụng các node (nút) định tuyến. Một nút thực sự chính là một phần mềm giúp xử lý các khoản thanh toán giữa các kênh, và đổi lại người quản lý của nút sẽ kiếm được một lượng nhỏ bitcoin.
Hầu hết các nút và kênh này được thiết lập bởi các cá nhân ở trong chính ngôi nhà của họ. Và một nhóm những người hỗ trợ này được biết tới bằng cái tên Plebnet.
Gặp gỡ những “người cầu xin”
Plebnet là một cộng đồng trực tuyến làm việc cùng nhau để giúp mọi người trên mạng sử dụng Lightning Network và giải quyết các vấn đề kỹ thuật. Và theo cách nói của bitcoin khi gọi đơn vị nhỏ nhất của mình, satoshi bằng cái tên sat, thì những người trong Plebnet tự gọi mình là một Pleb, theo tiếng Anh có nghĩa là “người cầu xin”.
Ban đầu, nhóm xuất hiện trên Clubhouse – một nền tảng cho phép mọi người trò chuyện thoại với nhau – chỉ với chưa đầy một chục người, thảo luận về những thách thức và ý tưởng của cộng đồng.
Vài tháng sau, họ có hơn 5.000 thành viên và khoảng 1.000 nút, với tổng cộng 1.000 bitcoin. KP Shukla, một chuyên gia công nghệ và là một trong những thành viên ban đầu, cho biết con số này hiện chiếm gần một phần ba của Lightning Network.
“Tôi vẫn không biết ai đã bắt đầu nó, nếu bạn hỏi những người khác nhau, bạn sẽ nhận được những câu trả lời khác nhau”, ,ppkt người dùng Twitter có tên Dread cho biết mọi người thường giữ bí mật về thông tin cá nhân của mình. “Nhưng tôi hạnh phúc vì nó tồn tại. Tôi cảm thấy họ là một gia đình, điều kỳ lạ là hầu hết mọi người, tôi thậm chí đôi khi không biết tên hay bất cứ thứ gì về họ.”
Và dù đây là một tập thể có nguồn gốc không rõ ràng, nhưng nó lại tự hào có vô số thông tin, từ một trang wiki thu thập kiến thức tập thể đến một cộng đồng Telegram nhộn nhịp nơi các tin nhắn thường xuyên bay qua lại.
Erin Malone, người điều hành một công ty sản xuất nhỏ và cũng là thành viên của Plebnet, cho biết: “Chúng tôi dành cả ngày, và hàng ngày để dạy mọi người những gì chúng tôi đã học được. Những thứ đó sẽ tiếp tục được truyền lại. Chúng tôi dạy mọi người, họ lại dạy những người khác. Chúng tôi cho đi và nhận lại.”
Trong vòng 10 tuần kể từ khi bắt đầu một nút, Malone đã kiếm được lợi nhuận nhờ công việc này.
Và giờ, Plebnet đang đang trở nên lớn đến mức các nhóm chia nhỏ đã được thành lập, và mỗi nhóm có thuật ngữ riêng.
Tại sao họ làm điều này?
Hầu hết các thành viên đã tham gia với Lightning Network khi họ nhận ra nó có thể giúp ích cho những người đang bị hạn chế trong việc giao dịch như thế nào. Bởi việc thực hiện thanh toán giữa các thị trường phát triển và mới nổi có thể là một quá trình cực kỳ khó chịu, mà một số thành viên đã từng phải đối mặt.
Vaibhav Shukla, 49 tuổi, người điều hành công ty công nghệ của riêng mình, cho biết: “Trước đây khi tôi rất khó chuyển tiền nhanh chóng đến các công ty khác của mình ở nước ngoài. Nhưng bây giờ, ở đây, ngay lập tức, số tiền đang được trao đổi và điều đó khiến tôi muốn nhảy vào tìm hiểu công nghệ này và sau đó khi tôi đã tham gia vào nó, tôi nhận ra tiềm năng và sức mạnh của nó.”
Thành viên Plebnet: Vaibhav Shukla
Và sự tiện lợi không chỉ về tốc độ giao dịch mà còn về chi phí thấp hơn đáng kể, so với các hệ thống truyền thống.
“Chỉ với điện thoại di động, những người không có nhiều tài chính vẫn có thể thực sự thanh toán trao đổi ngang hàng và có một kho giá trị với loại tài sản này. Đây thực sự là một nguồn tiền rất mạnh”, KP nói, người nhận ra sức mạnh mà nó có thể mang lại cho quê hương Ấn Độ.
Khi các quốc gia như El Salvador áp dụng Lightning Network cho việc thanh toán bitcoin, những người vận hành nút cảm thấy họ có trách nhiệm cung cấp một mạng lưới giao dịch vững chắc, KP nói.
Nhưng không phải ai cũng như vậy. Một số thành viên đã tham gia đơn thuần chỉ để kiếm lợi nhuận, theo KP. Nhưng lợi nhuận chỉ đến khi bạn vận hành nút một cách hiệu quả.
Malone, người đã kiếm được lợi nhuận từ công việc này, cho biết: “Việc chạy một nút đòi hỏi sự quan tâm và chăm sóc nhiều hơn ngay từ đầu.”
Một trong những giải pháp dễ dàng nhất để chạy một nút trong Lightning Network là thông qua Umbrel, một máy chủ cá nhân. Nó có thể được thiết lập trên phần cứng Raspberry Pi với giá chỉ từ 100 USD hoặc được mua dưới dạng máy chủ plug-and-play thông qua Bitcoin Machines với giá 429 USD.
Hệ thống quản lý nút của Vaibhav Shukla
Những người mới cần tập trung vào quản lý nút cơ bản, chẳng hạn như thử nghiệm kênh và thiết lập và điều chỉnh phí, theo Malone. Cô ước tính mình đã dành khoảng 4-5 giờ mỗi ngày để thử nghiệm trong những ngày đầu. Giờ đây, việc quản lý nút của cô chỉ tốn khoảng 30 phút mỗi ngày.
KP cũng dành dưới 30 phút mỗi ngày, nhờ việc phát triển một số tập lệnh để giúp tự động hóa việc quản lý các nút.
Kiếm lời
Khi các nút được quản lý hiệu quả, thì hệ thống có thể đảm bảo được lợi nhuận.
Kể từ đỉnh điểm của mùa hè qua, lợi nhuận của Malone trong lĩnh vực này đã giảm gần 50% do sự phát triển của mạng lưới, nhưng cô nói rằng đây không hẳn là một điều xấu.
“Trong vài năm tới, khi mọi người đều sử dụng Lightning Network và giá bitcoin trên 1 triệu USD mỗi đồng, sẽ rất thú vị khi xem lợi nhuận của chúng tôi nhận được là bao nhiêu”, Malone nói. “Điều gì sẽ phát triển nhanh hơn, giá bitcoin so với tiền pháp định, hay những người vận hành nút hay lưu lượng truy cập Lightning Network? Điểm mấu chốt là, số lượng sat mà chúng tôi tạo ra sẽ ít hơn nhiều, nhưng sức mua của sat sẽ cao hơn nhiều.”
Thành viên Plebnet: Erin Malone
Người dùng Twitter có nickname Dread thì cho biết việc tạo ra lợi nhuận không phải là quá trình một nút bật hay tắt, nó liên quan đến việc học hỏi và chỉnh sửa liên tục.
“Nó phụ thuộc vào thanh khoản bạn có, phụ thuộc vào mức phí bạn quyết định đặt và thậm chí sau đó điều gì đó có thể thay đổi đối với bạn, vì đó là một trò chơi cạnh tranh có tổng bằng không”, Dread cho biết.
Có những ngày Dread cho biết mình không thể kiếm được lợi nhuận vì một kênh giá rẻ hơn đã được mở ra. Tuy nhiên, khoảng 100 satoshi là mức trung bình mà họ có thể nhận sau mỗi vài giờ
“Một số người nói rằng nó giống như việc nuôi một con gà ảo (Tamagotchi). Ban đầu, bạn cho chúng ăn và bạn bị choáng ngợp bởi sự hiện diện của chúng, nhưng một khi bạn học được mẹo chơi thì cả hai có thể sống hòa thuận tốt đẹp”, Vaibhav nói.
Nút của Vaibhav hiện được tự động hóa khoảng 90% và anh tạo ra khoảng 1% đến 2% lợi nhuận mỗi năm. Tuy nhiên, anh cho biết có thể thúc đẩy nó để thu được lợi nhuận khoảng 5%. Tuy nhiên, để đạt được mức lợi nhuận này, danh tiếng của nút và việc tuân thủ các phương pháp là quan trọng nhất.
Điều gì sẽ đến tiếp theo?
Bất kỳ cơ hội nào mang lại lợi nhuận đều có thể được thương mại hóa. Nếu các công ty công nghệ lớn bước vào và bắt đầu công nghiệp hóa việc chạy nút, điều đó có thể đe dọa đến bản chất phân quyền và ngang hàng của Lightning Network.
Theo Vaibhav, việc thương mại hóa có thể xảy ra nhưng điều đó không có nghĩa là những người chạy nút cá nhân sẽ không có lợi nhuận, bởi vì đó là một hoạt động kinh doanh thanh khoản. Ông cũng nhấn mạnh rằng các cá nhân sẽ vẫn nắm quyền kiểm soát bởi vì họ sẽ giữ chìa khóa của riêng mình và có thể chuyển đổi dịch vụ ngay lập tức.
Dread cũng tin rằng các công ty lớn thậm chí sẽ không được khuyến khích để phát triển các nút bởi vì nó đã được kiểm soát chặt chẽ bởi các cá nhân. Anh hy vọng một lúc nào đó bộ định tuyến internet của mọi người sẽ đi kèm với một nút của hệ thống Lightning Network và điều này sẽ giúp xây dựng nên một mạng lưới toàn cầu.
Hệ thống vận hành của Erin Malone.
Tuy nhiên, các thành viên cho biết việc tiếp cận rộng rãi hơn sẽ mang lại những cải tiến về quyền riêng tư, bảo mật và giáo dục.
Việc áp dụng đã được các doanh nghiệp nhỏ thực hiện. Plebnet đã tạo ra một nhóm đặc biệt để trả lời những câu hỏi đó do nhu cầu ngày càng tăng. Và về lâu dài, họ kỳ vọng việc chạy một nút sẽ là một phần liền mạch trong cuộc sống hàng ngày, nơi việc thiết lập và quản lý các nút sẽ khiến bạn không cần phải suy nghĩ nhiều hơn một giây.
Tham khảo BI